Bij gelegenheid van de tentoonstelling in het Singer Museum te Laren werd het volgende persbericht uitgegeven:

Mondriaan, Breitner, Sluijters e.a.: de onstuitbare verzamelaar J.F.S. Esser (Mondriaan, Breitner, Sluijters, et al.: the irrepressible collector J.F.S. Esser)

Exhibition

13 December 2005 – 28 April 2006

Singer Museum
Oude Drift 1
1251 BS Laren
Netherlands

T +31 35 5393 939
F +31 35 - 531 77 51

Museum press release, 6 December 2005

Singer Laren in association with the Netherlands Institute for Art History (RKD) is putting J.F.S. Esser’s original collection back on the map. Esser amassed an impressive collection of works of art by such artists as George Breitner, Leo Gestel, Piet van der Hem, Isaac Israels, Piet Mondrian, Jan Sluijters and Willem Witsen. The collection is unique in that it gives us a picture of an important period of Dutch painting: the rise of Amsterdam impressionism and Dutch luminism.

Brilliant doctor and collector

J.F.S. Esser (1877–1946) achieved great fame as a plastic surgeon. Esser is regarded as the founder of plastic and reconstructive surgery. In terms of art history he was a collector of early Dutch modernist art. He had artists such as Jan Sluijters and G.H. Breitner as patients and this is why he was an early collector of their work. He supported them both financially and morally. Initially Esser collected the Hague School and Amsterdam impressionism, with a particular focus on the work of Breitner. From around 1907 it was the luminist art of young artists like Jan Sluijters, Leo Gestel, Piet Mondrian and Piet van der Hem, described at the time as ‘ultra modern’, which attracted his attention. Esser collected works by the luminists, whose work at that time was regularly rejected for exhibitions and slated by the press. He not only supported them, he also saw to it that they achieved recognition. He is considered to be the first serious collector of Mondrian, but when his work became more abstract Esser stopped collecting it.

In the period from 1906 to 1912 Esser put together an impressive collection estimated at more than eight hundred works. He had a preference for sketches and, in addition to paintings, collected a great number of sketches, drawings and watercolours. The collection provides a representative illustration of Dutch painting and drawing from the early years of the 20th century and contains works by, among others, Isaac Israels, Willem Witsen, Hendrik Weegewijs and Piet Wiegman, as well as the artists discussed above.

Reconstruction of the collection

At the beginning of the 20th century there were a number of prominent private collectors of contemporary art. They collected works of art straight after they were made and in this way contributed to the recognition, reputation and spread of modern art in the Netherlands. In some cases art historical research has led to a reconstruction of private collections like this, such as the Piet Boendermaker and P. A. Regnault collections. The importance of the J. F. S. Esser collection justifies the initiative of the RKD and Singer Laren in bringing the Esser collection back into the spotlight by compiling as complete a reconstruction as possible of this prominent private collection.

Publication

The collection is described in detail with colour illustrations in Jacqueline de Raad and Mayken Jonkman, De onstuitbare verzamelaar J. F. S. Esser: Mondriaan, Breitner, Sluijters e.a. (The irrepressible collector J. F. S. Esser: Mondrian, Breitner, Sluijters a.o.).

Documentaire

Singer Laren maakt een documentaire over het fascinerende leven van Johannes Esser, die tijdens de tentoonstelling te zien is in Singer Laren en door de AVRO wordt uitgezonden. Uitzending AVRO op 11 december om 15.00 uur Ned. 1 en herhaling op 28 januari 16.30 uur Ned. 1: IK WIL KONING ZIJN: de onstuitbare verzamelaar J.F.S. Esser, over zijn leven, werk en kunst"

Johannes Esser (1877-1946) kocht niet alleen al heel vroeg moderne kunst die toen nog niemand mooi vond, zoals Piet Mondriaan en Jan Sluijters, hij leidde daarnaast een bizar leven als plastisch chirurg én Nederlands kampioen schaken.

Als kunstverzamelaar was Esser uniek; hij was de eerste verzamelaar van Piet Mondriaan en kocht schilderijen van Jan Sluijters, Leo Gestel, Piet van der Hem en andere modernen, in een tijd dat de meeste mensen het te wild en schreeuwerig vonden, heel anders dan de bruine, tonige voorstellingen van Israëls en Breitner die men gewend was. Esser was daarnaast een van de allereerste plastisch chirurgen die baanbrekende operaties verrichtte. Na de Eerste Wereldoorlog streefde hij naar een Chirurgische Vrijstaat, een onafhankelijk land waar oorlogsverminkten konden worden genezen en revalideren. Daarbij zag hij ook nog kans in 1913 het Nederlands kampioenschap schaken te winnen.

Johannes Esser was een unieke figuur met een leven vol passie en idealen, die uiteindelijk roemloos overleed in een slooppand in Chicago. Voor het eerst worden zijn persoon, zijn leven en collectie belicht.

Aan het woord komen:
- Dr. Barend Haeseker, plastisch chirurg, die promoveerde op de invloed van J.F.S. Esser op de ontwikkeling van de plastische chirurgie
- Hans Ree, schaakgrootmeester en columnist
- Jacqueline de Raad, (mede)auteur en samensteller van de publicatie en tentoonstelling